Bosworth Toller's

Anglo-Saxon

Dictionary online

á-stígan

  • verb
Dictionary links
Wright's OE grammar
§646;
Add: A. intrans.
without adv. or prep. that marks upward or downward,
of motion lit. or fig.
downward
Show examples
  • Heó stihð oð þæs heófenes heánesse, and þanon ástihð,

      Ps. Th. 18, 6.
  • Críst on þínne innoþ ástígeþ,

      Bl. H. 5, 14.
  • Þá þe on eorðan ástígað

    qui descendant in terram,

      Ps. Th. 21, 27.
  • Tó ðám munte Synay ástáh se Scyppend,

      Hml. Th. ii. 196, 22.
  • Of heofenum ástáh (descendit) mannes

    • Bearn, 386, 2
    • :
    • Ps. Spl. 7, 17.
  • Þú ástige on helle grund,

      Bl. H. 87, 14.
  • Of heofenum oþ eorþan ástígan,

    • Bd. 4, 3
    • ;
    • S. 567, 40: 570, 1.
  • Tó eorþan ástígan

    to land,

      Bl. H. 233, 27.
  • Ástígendum in seáð

    descendentibus in lacum,

      Ps. Srt. 27, 1.
upward
Show examples
  • Nán mann ne ástihð (ascendit) tó heofenum,

      Hml. Th. ii. 386, 1.
  • ástáh (-stáhg, R.) on þone munt

    ascendit in montem,

      Mt. 5, 1.
  • 'Ástígað on mín scip.' Hé þá ástág on ꝥ scip mid his discipulum,

      Bl. H. 233, 23.
direction not strongly marked
Show examples
  • Þonne ástígeþ wolcen from norþdǽle,

      Bl. H. 91, 32.
  • Storm of ðǽm munte ástág,

      203, 8.
  • Seóð ꝥ þá bán áne beón lǽfed, ástíge þǽrin gelómlíce,

      Lch. i. 340, 26.
metaphorical
Show examples
  • Ic lǽrde wlance men ꝥ hié ne ástigan on ofermédu,

      Bl. H. 185, 14.
  • Hé wæs on swá micle ofermétto ástigen

    efferatus superbia,

    • Ors. 6, 9
    • ;
    • S. 264, 8.
with adv. or prep.
of motion, lit. or fig.
downward
Show examples
  • Se Hálga Gást ofer hié ástág,

      Bl. H. 13, 328.
  • Ástíh ádúne,

      Hml. Th. ii. 196, 27.
  • Wé leornedon ꝥ se Drihtnes Gást ofer hiene ástige on culfran onlícnesse,

      Bl. H. 135, 1.
  • Þám bróþrum wæs aneáðe niþer tó ástígenne tó þám wæterseáðe,

      Gr. D. 112, 17.
  • Of dúne ástiggende (-stígende,v. l.)

    condescendendo,

      Past. 101, 14.
upward
Show examples
  • Ástíh up tó mé,

      Hml. Th. ii. 196, 29.
  • Ástíg up,

      Bl. H. 87, 22.
  • Þæt hié up ástigen

    emersisse,

      Wrt. Voc. ii. 31, 35.
of direction
Show examples
  • Se munt ástíhð up ðreó míla on heánnysse,

      Hml. Th. ii. 164, 14.
  • Se stípel sceolde ástígan upp tó heofenum,

      Ælfc. T. Grn. 4, 9.
of excess
Show examples
  • Ne ástíhð nán getel ofer þæt,

      Hml. Th. i. 188, 35.
B. trans.
to descend, go down into
Show examples
  • Þá ðe ástígað sǽ on scipum

    qui descendunt mare in navibus,

      Ps. Spl. 106, 23.
  • Staþu ástígan,

      Lch. iii. 210, 16.
to ascend, mount
Show examples
  • Ic ástíge mín scyp

    ego ascendo navem,

      Coll. M. 26, 31.
  • Wé gelýfað þæt of mancynne swá micel getel ástige þæt uplice ríce,

      Hml. Th. i. 344, 13.
  • Ástígan þæt heofenlice ríce,

      ii. 82, 9.
  • Scyp ástígan,

      Lch. iii. 184, 13.
Etymology
[
Goth. us-steigan
:
O. H. Ger. ar-stígan ascendere.
]
Full form

Word-wheel

  • á-stígan, v.