niman
- verb
-
Nómun, naamun, noumun
(h)auserunt,
- Txts. 43, 247.
-
Yfelra geréfena þeáw ys ꝥ hí nymað ǽlc wiht,
- Ll. Lbmn. 476, 9.
-
Dæghwámlíce ic sæt mid eów on þám temple, and gé mé ne námon (nómo,
- L. , nóman, R.), Mt. 26, 55.
-
Hí námon þone ꝥ and þes cynges men and dydon hí on hæftnunge,
- Chr. 1087; P. 224, 27.
-
Ðá cóm se here tó Hámtúne . . . and þǽr námon ábúton swá mycel swá hí woldon sylfe,
- 1010; P. 141, 4.
-
Gif hrýðera hwelc sié þe hegas brece . . . nime sé hit þe on his æcere méte and ofsleá,
- Ll. Th. i. 128, 14.
-
Ꝥ wé hine ofsleán and niman eall ꝥ hé áge,
- 228, 15 : 208, 30: 264, 1.
-
Ꝥ hig niman þá tihtbysian men,
- 294, 6.
-
Gif hé secgge ꝥ hit here náme,
- 52, 2.
- Hé hét hiene niman and ðǽron bescúfan. Ors. 1. 12; S. 54, 31.
-
Nimon,
- Chr. 1015; P. 146, 3.
-
Mé tó nymenne
comprehendere me,
- Mt. 26, 55.
-
Fato stronges tó niomanne (niommanne, L.)
uasa fortis diripere,
- Mk. R. 3, 27.
-
Niomonde ðone Hǽlend
tenentes Iesum,
- Mt. L. 26, 57.
- ¶ with cognate accusative :-- Ne nime nán man náne náme, Ll. Th. i. 386, 11.
-
Niman fisc,
- Gr. D. 11, 15.
-
Menn bist ðú niomende homines eris capiens, Lk. L. 5, 10. (b α) of an animal, to seize prey :-- Se wulf nimað (nimeð. L. , R.) ðá sceáp
lupus rapit oues.
- Jn. 10, 12.
-
Ðú nóme (tenuisti) hond ðá swíðran míne, Ps. Srt. 72,24.Lǽdes mannes tácen is þæt þú ðé mid ealre hande be þínum cynne nime, swilce þú þé be bearde niman wille, Tech. ii. 129, 17. (2 a) fig. :-- Ðára synna gé nimað
quorum peccata retinueritis,
- Jn. L. 20, 23.
-
Wiþ feallendum feaxe . . . smyre ꝥ feax and ꝥ heáfod ; þonne nimeþ ꝥ feax tó, and seó sealf genýdeð ꝥ hyl weaxeð,
- Lch. i. 344, 20.
-
Namm hý ofermódnis
tenuit eos superbia,
- Ps. Rdr. 72, 6.
-
Mé nearonessa námon
[tribulatio et] angustia invenerunt me,
- Ps. Th. 118, 143.
-
Þá þe wǽron áþer oþþe on líchaman untrumnysse oððe fram þám áwyrgdan gáste geswencte and numene
quos aut corporum aegritudo, aut immundorum spirituum infestatio . . . cogebat,
- Guth. Gr. 152, 23.
-
Nédro hió niomas,
- Mk. L. R. 16, 18.
-
In hondum niomað ðec,
- Lk. L. R. 4, 11.
-
Þú blǽda náme on treówes telgum,
- Gen. 891.
-
Wit námon mid handum on þám treó blǽda,
- Sat. 417: Bl. H. 71, 8.
-
Nim þá girde on þíne hand,
- Ex. 17, 5.
-
Nim ǽnne sticcan and gníd tó sumum þinge,
- Lch. iii. 274, 3.
-
Ehera niomendra
spicas vellentium,
- Mt. p. 16, 13.
-
Hú fela wyligena brytsyna gé námon (nómon,
- L. ) ?, Mk. 8, 20.
-
Nim ðín bed and gá,
- 2, 9.
-
Ne cyrre hé ongeán ꝥ hé his reáf nime,
- 13, 16.
-
Se wæstm ys tó nymenne . . . þonne hé . . . fealwað,
- Lch. i. . . 324, 6.
-
Hé bebeád ꝥ munecas wǽpena námen, and mid þǽm fuhte,
- Ors. 6, 34; S. 290, 2.
-
Hé tó micel nimð on æte oððe on wǽte,
- Hml. S. 16, 270.
-
Ꝥ tó náhte nyt ne biþ ꝥ man gódne mete ete oþþe ꝥ betste wín drince, gif ꝥ gelimpeþ ꝥ hé hit eft spíwende ánforlǽteþ, ꝥ hé ǽr tó blisse nam and tó líchoman nyttnesse,
- Bl. H. 57, 7.
-
Þá onféng hé (Oswald) his and nam æt fullwihtes bæþe and æt þæs bysceopes handa him tó godsuna (
sibi accepit in filium),
- Bd. 3, 7 ; Sch. 213, 6.
-
Óswold hine tó fulluhte nam,
- Hml. S. 26, 132.
-
Æt þám mannum þe . . . hý niton hwá hý on borh nime,
- Ll. Th. i. 204, 1.
-
Neoman wé ús tó wynne weroda Drihten,
- Sat. 198.
-
Ꝥ hí hine niman be his fullan were on borh, Ll. Th. i. 242, 2: 162, 16. (c c) in reference to marriage or cohabitation :-- Þéh hé (a priest) folǽrte þá
(the woman)
hé ǽr hæfde, hé be lifiendre þǽre eft óðere nimð,- Ll. Th. i. 316, 11 : Ex. 21, 10.
-
Gif Iacób nymð wíf of þises landes mannum,
- Gen. 27, 46.
-
Þú scealt sweltan for þám wífe þe þú náme; heó hefð óeth;erne wer,
- Gen. 20, 3.
-
Hér nóm (nam,
v. l.
) Beorhtríc Offan dohtor- Eádburge, Chr. 787 ; P. 54, 3.
-
Gif preóst cwenan forlǽte and óðre nime,
- Ll. Th. ii. 296, 1.
-
Fyrenfulle foldan ǽhta and þysse worulde welan námon
peccatores obtinuerunt divitias,
- Ps. Th. 72, 10.
-
Ágyfe hé þá ǽhta, oþþon . . . oðsace . . . ꝥ hé hit áriht náme, swá hit ǽr geforword wæs,
- Ll. Th. i. 286, 18.
-
Hí wilnodon ꝥ þá hláfordas náman swá hwæt swá hí hæfdon and léton hí libban,
- Bt. 29, 2 ; F. 104, 31.
-
Ic hæbbe anweald míne sáwle tó álǽtanne, and ic hæbbe anweald hig eft tó nimanne,
- Jn. 10, 18.
- Gif þú wilnast ꝥ heó for ðínum þingum óþre þeáwas nimen. Bt. 7, 2 ; F. 18, 28.
-
Gif hire liófre sié óðer hémed tó niomanne,
- C. D. i. 310, 20.
-
Þǽne nymendan dǽl
the participle,
- Angl. viii. 313, 10.
-
Gif sé þonne berste, nime þonne leáfe ꝥ hé móte hentan æfter his ágenan,
- Ll. Th. i. 386, 16.
-
Sume nimað
dativum casum,
- Ǽlfc. Gr. Z. 249, 10 : 19: 251, 1.
-
Nim sume tigelan
take any tile (out of a number),
- Past. 161, 3.
-
Nim þisne and forgyf ús Barrabban,
- Lk. 23, 18.
-
Hú mæg geweorðan . . . þæt hé þone stán nime . . . , hláfes ne gíme,
- El. 615.
-
Swelce wé nimen ðone clǽnan hwǽte, and weorpen ðæt ceaf onweg,
- Past. 369, 9.
-
Gif gé ymb worldcunde dómas beón scylen, ðonne nime gé ðá ðe on ðǽm hírede unweorðuste sién,
- 131, 6.
-
Uton niman ús tó bysnan ꝥ ǽrran worldwitan tó rǽde gerǽddon,
- Ll. Th. i. 350, 5.
-
Dysig bið se wegférenda man, sé ðe nimð þone sméðan weg . . . , and forlǽt ðone sticolan,
- Hml. Th. i. 164, 8.
-
Ðá lytlan synna mon ne geléfð tó nánre synne, ac nimð hí tó gewunan
minor culpa dum quasi creditur . . in usu retinetur,
- Past. 437, 26.
-
Cuóm micel here . . . and wintersetl námon on Eást-Englum,
- Chr. 866; P. 68, 14.
-
Þú mid sceame nyme ꝥ ýtemeste setl,
- Lk. 14, 9.
-
Siþþan hé binnan ðǽm gemǽre wǽre, and wícstówa náme,
- Ors. 2, 4; S. 76, 10. (5 a) intrans. and fig.
-
Word mín ne nimeð (niomað, R., wunaþ, W. S.) in iúh
sermo meus non capit in uobis,
- Jn. L. 8, 37.
-
Ne nimeð wítge losia búta Hierusalem
non capit prophetam perire extra Hierusalem,
- Lk. L. R. 13, 33.
-
Huu long sáuel úsra ðú nimes (gǽlst þú úre líf,
- W. S. )?
-
Swilce ǽ swylce wé habbað, and swylce þæáwas swylce habbað, ealle þá þe gód sint wé námon of þínum [ríce], and of þínum ríce wé bysniað eall þæt wé gódes dóð
Deus de cujus regno lex in ista regna describitur,
- Solil. H. 6, 17.
-
Nim þǽr góde eáhsealfe
get a good eyesalve from the materials so used,
- Lch. iii. 292, 15: 18.
-
Fuglas heora feorhnere on þæs beámes blédum náme,
- Dan. 508.
-
Þǽs cýþnesse Drihten nam of þisse wísan,
- Bl. H. 31, 16.
-
Heá sóhton tó niomanne huoelchuoego of múðe his ꝥte heá gehéndon hine,
- Lk. L. R. 11. 54.
-
Uton dón swá ús þearf is. . . þonne nime wé þæs leán,
- Ll. Th. i. 412, 3.
-
Þis bebod ic nam
(accepi)
æt mínum fæder,- Jn. 10, 18.
-
Nime se ágenfrígea his fel and flǽsc, and þolie þæs óðres, Ll. Th. i. 128, 14: 138, 19. (1 a) to receive a person delivered over to one's keeping :-- Ðone Hǽlend hé salde him. . . . Ðá cempo niomende ðone Hǽlend, Mt. L. 27, 27. (1 b) to receive something inflicted,
undergo, have done to one
:-- Se gást nimeð æt Gode swá wíte swá wuldor,- Seel. 6.
-
Gif mon nime æfesne on swínum,
- Ll. Th. i. 132, 18.
- Gilde se landríca þone pænig and nime ǽnne oxan æt þám men, ii. 300, 6.
- Hwæt hig forð syllan þonne man gildan sceole, and hwæt hig eft niman gif ús feoh áríse, i. 232, 4.
-
Þæne áð nam Wulsige se scírigman
ipsum juramentum archiepiscopi accepit Uulfsi scirman,
- Cht. Th. 273, 27.
-
Niman þá þe hit tó gebyreð on his ǽhtan inborh,
- LI. Th. i. 162, 19.
-
Gif eówer hwylc . . . ꝥ wedd æt his hýremannum niman nelle,
- 240, 16.
-
Ne nim þú lác
nec accipies munera,
- Ex. 23, 8.
-
Nim ꝥ þín ys,
- Mt. 20, 14.
-
Gif hwá æt þeófe médsceatt nime,
- Ll. Th. i. 208; 15: 222, 5.
-
Ne ealle nimaþ (niomað,
- L. ) word þás, Mt. R. 19, 11.
-
Þá ylcan sprǽce wé nimað lustlíce,
- Gr. D. 209, 21.
-
Ꝥte ne mæhte fóan ł nioman (nioma, L. )
ut non caperet,
- Mk. R. 2, 2.
-
Ðene nimende
quem continens,
- Mt. p. 12, 4.
-
Of Salamonnes cuidum wé námon ðætte ðǽre wambe nama scolde tácnian ðæt mód
quia venter mens dicitur, ea sententia (Prov. 20, 27) docetur,
- Past. 259, 8.
-
Nim þé nú fæste
(fixum tene)
ł ic sprece,- Gr. D. 172, 32.
-
Gemynd neomendum
(retinentibus)
bebodu his,- Ps. Vos. 102, 18.
-
Se deófol nam micelne graman ongeán þone Godes man,
- Hml. S. 29, 184.
-
Ellen niman tó ǽnigum gódan weorce,
- Angl. xi. 113, 45.
- Hú micel scyld ðæt sié ðæt monn nime sume sibbe wið ðá wierrestan. Past. 353, 11.
- Friþ niman. v. friþ.
-
Þonne hí þé from gewítaþ, ðonne nimað hí heora men mid him,
- Bt. 20 ; F. 72, 16.
-
Ðá nam hé hig and férde onsundron,
- Lk. 9, 10.
- 'Arís and nim ꝥ cild and his módor, and fleóh' . . . Héé
-
Nim ǽnne oððe twégen tó þé,
- Mt. 18, 16.
-
Nime se hláford him twégen getreówe þegenas and swerian,
- Ll. Th. i. 280, 11: 344, 16: 394, 5.
-
Hié nimen þá men mid him, 82, 13. (1 a) to move to a state or condition, to promote to a rank :-- Ꝥ hig beón wyrðe tó þám miclan hádum tó nimene
ad gradus ecclesiasticos digne possint promoueri,
- Chrd. 54, 30.
-
Alle ic nimo
(traham)
tó mé seolfum,- Jn. L. R. 12, 32.
-
Ne nyme gé nán þing on wege,
- Lk. 9, 3.
-
Sé þe hæfð seód gelíce nime codd,
- Lk. 22, 36.
-
Hig forgéton ꝥ hig hláfas námon,
- Mt. 16, 5 : Mk. 6, 8.
-
Nǽfre man þǽre moldan tó þæs feale ne nimeþ, ꝥ . . . ,
- Bl. H. 127, 17.
-
Sé ðe nimeð (déð áweg, W. S.
tollit
) synne middangeardes,- Jn. L. R. 1, 29.
-
All ꝥ palmung hé nimeð (déð áweg,
- W. S. ), 15, 2.
-
Niomað (dóð áweg,
- W. S. ) ðone stán, 11. 39.
-
Tó niomanne (nummanne. L. , áfyrran, W. S. auferre) télnisse míne. Lk. R. 1. 25. (a α) where the point from which a thing is moved is marked by a preposition :-- Hé nóm
(tulit)
mec of scépum feadur mínes,- Ps. Srt. ii. p. 183, 19.
-
Nim wuda of þǽre stówe þe his eard biþ on tó weaxanne,
- Bt. 35, 10; F. 148, 25.
-
Sé ðe nimþ (nimmeð, L.
auferet
) þá ðing þe ðíne synt,- Lk. 6, 20.
-
Gié nómon (aetbrúdun, W. S.
tulistis
) cǽgo wísdómes,- Lk. L. R. 11. 52.
-
Þám þe wylle niman (tó niomanne,
- L.)þíne tunecan. Mt. 5, 40. (b α) with prepositions :-- Ne nimð hig nán man æt mé, Jn. 10, 18.
-
Nán man ne nimþ eówerne gefeán fram eów,
- 16, 22.
-
Ne nimð hig nán man of mínre handa,
- 10, 28.
-
Þá strengran nimaþ þá welan of þám unstrengrum,
- Bt. 26, 2; F. 92, 14.
-
Hé lét nyman of hire ealle þá betstan gærsaman,
- Chr. 1035 ; P. 159, 30.
-
Se metod eallra gesceafta fét on eorþan ealle grówende westmas . . . and eówaþ ðonne hé wile, and nimþ þonne hé wile. Bt. 39,
- 13; F. 234, 20.
-
Gif mec hild nime,
- B. 452.
-
Ne nime (nýde,
v. l.
) man náðer ne wíf ne mǽden tó þám þe hyre sylfre mislícige,- Ll. Th. i. 416, 20.
-
Wurdon hié áfǽrde and on fleám numen,
- An. 1342.
-
Ic nam mé tó gemynde þá gewritu and þá word þe mé se arceþ mé fram þám pápan bróhte,
- Cht. E. 229, 23.
-
Gé ne gemunon . . . þonan gé nóman (cómon,
v. l.
),- Bt. 16, 1 ; F. 48, 32.
-
Nim (hef ðæc, R., áhefe þé upp, W. S. ) and worpas in sǽ, Mt. L. 21, 21. (6 a)
to get on, develop, flourish
:-- Bearwas blóstmum nimað, . . . wongas wlitigað,- Seef. 48.
-
Ꝥ þá gódan men niman æfter þeóra gódnesse,
- Chr. 1086 ; P. 221, 24.
-
Gif hé clǽne beó æt þám ordále nime upp his mæg (
he shall take his kinsmen's body from the grave, disinter, exhume),
- Ll. Th. i. 296, 10.
-
Búton þá mágas hine út niman
(release, redeem)
willan be his were,- 228, 27.
Bosworth, Joseph. “niman.” In An Anglo-Saxon Dictionary Online, edited by Thomas Northcote Toller, Christ Sean, and Ondřej Tichy. Prague: Faculty of Arts, Charles University, 2014. https://bosworthtoller.com/55952.
Checked: 0